NGHỆ THUẬT SỐNG HẠNH PHÚC

Có rất nhiều cách giúp chúng ta sống hạnh phúc. Bài viết này ghi lại 7 điều cần phải làm nếu bạn chọn cách sống hạnh phúc.

1. Đừng nghe lời đàm tiếu. những lời ong tiếng ve thật ra không đáng để bạn bận lòng, bởi vì chúng nhiều lắm. Nếu dành trọn cả quỹ thời gian được sống trong kiếp này để nghe và ngóng những lời đàm tiếu của thiên hạ về mình và về người khác vẫn không bao giờ đủ. Kiếp sống con người là quý, thời gian được sống là quý, nên bạn cần tận dụng từng giây phút quý báu của đời mình để làm nhiều việc khác cần thiết, ý nghĩa và quý giá hơn. Cứ chánh niệm nhắc mình đừng để lỗ tai vướng vào những việc không liên hệ đến mình, và không hùa theo để bàn tán chuyện thiên hạ. Làm được điều này là bạn đang chế tác nguồn hạnh phúc lớn lao và vững chãi cho chính mình.

KHÔNG CÓ GÌ LÀ MẶC ĐỊNH, HÃY TRÂN TRỌNG TẤT CẢ!

Trong cuộc sống, nếu bạn cứ một chiều sống cho người khác, làm tất cả những gì có thể, làm quần quật quên cả phần mình với khái niệm “hy sinh là hạnh phúc”, tất cả vì những người thân yêu của mình, nếu không khéo, đến một lúc nào đó, bạn sẽ nhận ra, bạn đã sai và góp phần “làm hư” những con người này! Cái “không khéo” tôi muốn nói ở đây là bạn đã không giúp họ cảm nhận và chấp nhận sự hy sinh của bạn dành cho họ, họ không biết trân quý những gì đang có mà đương nhiên coi đó là mặc định!

YÊU THƯƠNG LÀ THIỆN CHÍ

Yêu thương ai cũng có nhưng yêu thương đúng cách không phải là điều dễ dàng. Hầu hết chúng ta nghĩ rằng, thương yêu là phải thân cận đối tượng mình có cảm xúc yêu thương. Sự thật không hẳn như vậy.

Thương yêu một ai đó đúng nghĩa là thể hiện thiện chí, tâm lành với người đó, chứ không nhất thiết ở gần. Đức Phật dạy chúng ta tập thương tất cả mọi đối tượng, ngay cả người không ưa mình, thậm chí ghét mình nữa. Với người không ưa mình, thân cận họ là một nguồn khổ đau hơn là an lạc; do vậy, thương yêu những người này là tránh xa khỏi tầm ngắm của họ. Thậm chí nếu bạn có thể bao dung, bỏ qua, không giận dai mà người kia còn ôm hiềm hận, sự nỗ lực gần gũi, thái độ thân thiện để xóa bỏ ranh giới sân hận lúc này dễ bị hiểu lầm là “đạo đức giả”.

Cũng có người khi thấy bạn muốn thể hiện lòng yêu thương, liền nhanh chóng lợi dụng lòng tốt ấy. Với những người này, thương yêu là không yếu lòng trước những kịch bản thảm thiết mà họ rất khéo dàn dựng để lợi dụng bạn. Với người lười biếng, yêu thương là làm thế nào đánh động tâm thức họ để họ chịu đi làm, dù bị ghét cũng được.

Và rồi có rất nhiều loài động vật ngoài kia có thể cảm thấy sợ hãi với cách thể hiện tình thương bộc lộ ra bên ngoài của con người. Đối với chim trời cá nước, thương yêu chúng là tôn trọng môi trường sống tự nhiên của chúng, đừng bắt giữ, giam nhốt chúng trong lồng trong chậu để thỏa mãn đam mê của mình. Trong những trường hợp này, thiện chí được thể hiện từ một khoảng cách xa cần thiết, rằng bạn tự hứa với lòng mình không bao giờ làm hại những con người và những chúng sanh kia, trải rộng tâm thương yêu của mình bao phủ họ, mà không cần thân thiện, gần gũi hay chiếm hữu. 

Điều quan trọng là bạn cần biết thể hiện thiện chí thế nào cho phù hợp với từng đối tượng, từng thời điểm, từng tình huống cụ thể. Nên nhớ, yêu thương là thiện chí, chứ không phải cứ một bề thân thiện, vỗ về, gần gũi và quan tâm mới là yêu thương!

THUẬN THEO NHÂN QUẢ

Gặp gỡ, quen biết ai trong cuộc sống này, ngẫm lại, có duyên mới gặp. Những mối quan hệ mà xã hội đặt để trách nhiệm như quan hệ huyết thống, quan hệ hôn nhân… lại càng có duyên sâu dày hơn, có thể duyên kết từ nhiều kiếp trước, chứ không chỉ một kiếp. Các mối quan hệ xã hội khác cứ ngỡ là mình có quyền chọn, thật ra là do “nghiệp của mình chọn” cũng quanh quẩn trong những duyên mình đã tạo từ trước.

Vậy đủ biết: người thân kiếp này phần lớn là người đã thân quen từ kiếp trước; bạn tốt kiếp này phần nhiều là người bạn đã đối xử tốt ở một hoặc nhiều kiếp trước; người gây phiền phức cho bạn hầu hết là người bạn đối xử tệ bạc ở kiếp trước. Hiểu như vậy để bạn không quá bận tâm vào những điều tưởng chừng như vô lý ở đời. Hiểu như vậy để bạn tiếp tục nuôi dưỡng những mối quan hệ tốt đẹp đang có, hóa giải những hiềm hận, mâu thuẫn với những người bạn cho là “oan gia” với lòng bao dung, tha thứ để đừng dây dưa nợ nần qua những kiếp sau nữa.

Vì vậy, hãy sống tốt với người thân, hết lòng với bạn bè, rộng lượng thứ tha cho những người làm bạn tổn thương và coi đó là cách xin lỗi cho những sai lầm của mình đã trót làm trong vô minh ở những kiếp quá khứ.

Nhân quả là một quy luật khách quan vận hành qua nhiều kiếp sống, chứ không chỉ ở kiếp hiện tại này. Nếu bạn tin sâu nhân quả, bạn mới có thể ngưng thắc mắc về những điều bạn không thể lý giải bằng suy luận thuần túy. Nếu tin sâu nhân quả, bạn mới có thể sống hết lòng với người, dấn thân vì cộng đồng trong tinh thần thương yêu, bao dung và tha thứ.

Luật nhân quả mạnh lắm, nếu chọn cách sống thuận theo nhân quả, bạn sẽ có an lạc, thảnh thơi; nếu chọn cách đi ngược lại, bạn không đủ sức chống chỏi, như một mình đi ngược dòng thác đang ầm ào đổ xuống, bạn chỉ chuốc lấy đau khổ mà thôi.

NGÀY VÍA QUAN ÂM

Lễ lạy bồ-tát Quan Âm thật sự có ý nghĩa và lợi ích khi bạn đem tâm thành hướng về Ngài, một bậc bi-trí viên dung, coi Ngài là tấm gương sáng để soi lại chính bản thân mình, nỗ lực phát huy hai đức tính bi và trí vốn có nơi mỗi người chúng ta.

Hôm nay 19 tháng 2 ân lịch là ngày lễ vía Quan Âm.

Hình tượng bồ-tát Quan Âm trở thành hình ảnh vô cùng quen thuộc với tất cả mọi người. Tôi vẫn thường thấy một số Phật tử về chùa, ra quỳ trước tượng đài Quan Âm, lâm râm khấn vái một hồi lâu và lạy có vẻ vô cùng thành tâm. Xong họ lại sát tượng, đưa hai tay chạm vào đài sen, nhón chạm đôi bàn chân trên tượng đài rồi vuốt lên tóc, miệng không ngớt thì thầm cầu nguyện. Ở nhiều chùa, nơi thân tượng Quan Âm, chỗ vừa tầm tay với, là một đoạn mòn bóng chỉ vì có quá nhiều người thường vuốt tượng rồi vuốt lên đầu như thể làm vậy sự cầu xin của mình thành tựu như ý. Người ta tha thiết cầu nguyện  như thể xin sự ban phát mọi điều tốt đẹp từ vị bồ-tát này.

Đây không phải là trường hợp hiếm gặp, mà là rất phổ biến ở mọi vùng miền trên khắp nước ta. Theo tín ngưỡng văn hóa người Việt, mỗi năm có ba ngày lễ vía Quan Âm: 19/2, 19/6 và 19/9 âm lịch. Trong những dịp này, như một thói quen tâm linh, nhiều người quy tụ về chùa, hướng về bồ-tát Quan Âm, nguyện cầu Ngài từ bi hộ độ cho bản thân và gia đình được vạn sự an lành.

Tín ngưỡng Quan Âm trở nên phổ biến trong quần chúng, không chỉ đối với người theo đạo Phật mà với cả người không theo tôn giáo nào (theo đạo Ông Bà) bởi lẽ, hầu hết mọi người tin rằng có một vị bồ-tát có lòng từ vô lượng, trí tuệ siêu tuyệt, có khả năng nhìn thấu hiểu đúng, lắng nghe tiếng khổ của chúng sanh trong ba cõi mà ứng hiện cứu giúp. Vì lẽ đó mà họ ra sức cầu nguyện, tha thiết van xin để được cứu khổ, ban vui và đón nhận những gì may mắn nhất về phần mình.

Khổ ở khắp nơi: ngay cả trong tự thân của mỗi người, trong mỗi một tập thể nhỏ nhất là gia đình, ngay thềm cửa nhà mình cho tới nơi làm việc, chợ búa, hàng quán… đâu đâu cũng có nỗi khổ niềm đau có mặt. Do vậy, nếu có một vị bồ-tát có thể tiếp cứu vô số khổ đau cho chúng sanh ba cõi, thì không gì tuyệt vời hơn. Thế nhưng,  nếu hiểu rằng cứ thụ động ngồi đó chờ cứu giúp thì bạn đã sai rồi. Tin rằng có một đấng toàn năng có thể hô biến với đau khổ là điều hão huyền, bởi lẽ vạn pháp vận hành không ngoài sự chi phối của luật nhân-quả.

Hoàn toàn đặt niềm tin vào tha nhân là “phiên bản lỗi” về niềm tin trong Phật giáo. Đạo Phật nguyên chất không dạy con người nuôi dưỡng niềm tin mù quáng và thiếu cơ sở như vậy. Các chùa thường tổ chức cúng vía là dùng phương tiện để tiếp cận với nhiều thành phần trong xã hội. Đây là cách làm để tạo cơ hội cho bà con Phật tử có dịp về lễ Phật, tỏ lòng tôn kính đối với chư Phật và bồ-tát để nương vào các hạnh lành của chư Phật và bồ-tát, hâm nóng tâm nguyện lành, làm mới thân tâm… Tuy nhiên, nhiều người Phật tử bỏ qua tất cả những giá trị này mà thiên về lễ lạy, cúng bái, cầu nguyện chư Phật và bồ-tát với những gì mình mong ước, là không phù hợp với chủ trương của một đạo Phật – đạo của trí tuệ và từ bi.

Lễ lạy bồ-tát Quan Âm thật sự có ý nghĩa và lợi ích khi bạn đem tâm thành hướng về Ngài, một bậc bi-trí viên dung, coi Ngài là tấm gương sáng để soi lại chính bản thân mình, nỗ lực phát huy hai đức tính bi và trí vốn có nơi mỗi người chúng ta. Tin vào bồ-tát Quan Âm là một lòng tin tưởng vào những gì đã Ngài thành tựu, bạn cũng có thể thành tựu, bằng sự nỗ lực không mệt mỏi của mình, chứ không phải tin rằng Ngài có thể làm thay phận việc của bạn để bạn rảnh tay ngồi đó đợi hạnh phúc chạy về.

Niềm tin là mẹ của các công đức, là điểm xuất phát cho mọi hành trình và là nhân tố ban đầu quyết định mọi thành công. Tuy nhiên, chỉ có niềm tin chân chánh mới có thể đem lại những kết quả ấy.

Niềm tin chân chánh là phải tin vào chính mình. Niềm tin đúng sẽ cho ta động lực, năng lượng và sức mạnh để làm việc mình muốn. Ý tưởng tự tin vào chính mình là điều đức Phật nhấn mạnh ngay cả lúc Ngài sắp rời xa chúng đệ tử. 

Trước sau như một, đức Phật khẳng định vai trò chủ đạo của tự thân để những người bình thường như bạn và tôi, đừng có ảo tưởng mà giao hết vận mệnh của mình vào các thế lực bên ngoài. Chỉ có bản thân bạn mới có vai trò quyết định mức độ thành tựu những gì mình mong muốn. Tất cả những gì ngoài thân đều có giá trị trợ giúp và bạn chỉ có thể nhận được sự trợ giúp ấy khi đã nỗ lực tự thân vận động không ngừng nghỉ.

Thay vì cầu, nguyện, mong, chờ thì hãy tự tin bắt đầu làm phần việc của mình đi thôi!

TỪ TỪ ĐI…

Mỗi lần máy bay hạ cánh, khi vừa đáp xuống đường băng, động cơ máy bay chưa tắt, hành khách đã vội bật điện thoại liên hệ với người thân đi đón, mặc dù tiếp viên thông báo yêu cầu chưa được phép mở điện thoại. Gấp gáp làm gì, từ từ đi!

Khi dừng ở bãi và chờ nhân viên mặt đất ráp thang, nhiều hành khách thiếu kiên nhẫn đã bắt đầu đứng dậy vội vàng lấy hành lý, rồi nôn nóng choán hết lối đi, bất chấp việc yêu cầu ngồi nguyên tại chỗ. Trên thực tế, trừ trường hợp khẩn cấp, tiếp viên không phải là người mở cửa máy bay, vì đây là nhiệm vụ của nhân viên mặt đất. Ai còn trong khoang máy bay đều phải chờ, mình nôn nao có ích gì, từ từ đi!

Cuộc sống mỗi ngày, nhất là ở các thành phố lớn, diễn ra hối hả từ sáng sớm. Khi đi ra đường, nhìn mặt ai cũng căng thẳng vì áp lực thiếu thời gian. Khi đèn giao thông từ vàng sắp chuyển qua đỏ là lúc chúng ta nên giảm tốc và dừng lại. Ấy vậy mà nhiều người tranh thủ vượt qua, bất chấp nguy hiểm, mới đến giữa ngã tư thì đèn đã chuyển sang đỏ và luồng xe bên kia đang ào tới. Nhiều tai nạn giao thông xảy ra do người cả hai hướng đều hối hả càn lướt lên theo kiểu này. Thậm chí nhiều người chở theo con nhỏ vẫn vội vàng chạy ẩu để nhiều em bé học từ cha mẹ mình để rồi khi lên lớp, cô giáo hỏi về các tín hiệu giao thông đã trả lời rằng “đèn xanh là được phép đi, đèn đỏ thì dừng lại, còn đèn vàng là tranh thủ vượt cho nhanh”. Nôn làm gì bạn, từ từ đi!

Đợi đèn đỏ, đồng hồ đếm ngược từng giây. Chỉ vài chục giây thôi mà nhiều người đi xe máy cứ càn tới, chen vượt lên, có khi cán lên cả chân người dừng xe phía trước, đèn chưa kịp bật xanh đã vội vàng rồ ga vượt lên, khi dòng xe hướng kia chưa kịp qua khỏi ngã tư, thật là nguy hiểm. Vội vàng chi lắm mà chạy như ma đuổi, từ từ đi!

Nhiều người sống vội vàng hối hả, lao mình theo công việc mà quên đi mọi thứ khác. Cuộc sống trở nên mất cân đối và một số phương diện có nhiều ý nghĩa và giá trị dần bị bỏ quên. Lắm người cả ngày không nói được lấy vài câu với người thân cùng sống chung một nhà, thở chung một bầu không khí với mình chỉ vì quá bận rộn với công việc, lúc nào cũng thiếu thời gian. Cuộc sống cứ hối thúc và lôi chúng ta vào vòng xoáy của cơm áo gạo tiền để càng ngày càng hối hả, càng lúc càng xa người thân. Đâu cần phải tất bật như vậy, từ từ đi!

Sống nhanh, sống vội, sống thực tế theo kiểu “mì ăn liền”, tôn trọng các giá trị sống thực dụng, chỉ quan tâm đến lợi nhuận vật chất trước mắt mà bỏ đi những giá trị đạo đức, tâm linh lâu dài, góp phần làm cho thức ăn, rau củ quả nhiễm độc tràn lan mọi nơi, để rồi bệnh viện ở tất cả các tuyến đều quá tải vì lối sống chụp giựt của nhiều người. Đâu cần phải kiếm tiền nhanh mà bất chấp, từ từ đi!

Nhiều người sống sòng phẳng đến mức lạnh lùng; khi vừa nhận từ ai món gì, họ nhanh chóng tìm cách trả món nợ ân tình ấy càng nhanh càng tốt, để khỏe nhẹ vì không muốn giữ trong tâm cảm giác mắc nợ. Họ không biết rằng, khi nào còn giữ trong tâm mình cảm giác ta mắc nợ người, mắc nợ cuộc đời, ta mới có trách nhiệm và sống tốt hơn. Có những thứ không cần vội vàng, hối hả, nôn làm gì, từ từ đi!

Người thân trong gia đình, bạn bè quanh ta… dần không còn vị trí quan trọng gì với bạn khi công việc và tiền bạc cứ xâm thực vào tâm và chiếm ưu thế, đòi chuyển nhượng hết “cổ phần” và các mối quan hệ tình thân nhạt dần theo năm tháng. “Ta vô tình nhẹ lướt qua nhau” cho đến lúc cảm nhận sự mất mát của người thân với tâm lý hụt hẫng, đã quá muộn để quay về. Hãy sống chậm hơn và trọn vẹn hơn với người thân, vội vã làm gì, từ từ đi!

Sống hối hả, tất bật thì không có thời gian cho suy nghĩ trước và đang khi hành động, không có thời gian để dừng lại và soi chiếu việc mình làm, nên cuộc sống trở nên hời hợt đến vô vị, khi chưa kịp cảm nhận và thưởng thức cuộc sống thì đã hết một đời. Ai cũng có mỗi một cuộc đời để sống, ai muốn thật sự “sống” với trọn vẹn nghĩa của từ này, hãy sống chậm. Đang sống trong bận rộn có nghĩa là đang chết trong bận rộn. Hãy sống chậm để hiểu thật rõ: sống ở đời, điều bạn thật sự cần và thật sự muốn là gì!

THẤU CẢM

1.    THẤU CẢM LÀ GÌ?

Thấu cảm không chỉ là thông cảm hoặc đồng cảm, mặc dù có sự liên quan giữa các trạng thái tâm lý này. Tiếng Việt ta có nhiều từ “thấu” rất hay như thấu hiểu, thấu đáo, đau hay lạnh thấu xương thấu tủy. Thấu có nghĩa là xuyên suốt, toàn diện, thấm nhuần, hòa lẫn, hòa nhập, giao thoa trọn vẹn. Vậy thấu cảm là sau khi cảm nhận, hiểu biết thấu đáo, hiểu tận ngọn nguồn, có sự thông cảm và đồng cảm khi chủ thể thâm nhập sâu hơn và hòa nhập vào tâm người đối diện như thể làm một.

KHÔNG AI NỢ BẠN BẤT CỨ MÓN GÌ

Sống ở đời, thường chúng ta ít khi hài lòng về người khác, hay trách móc, giận hờn… Sâu thẳm trong lòng, bạn thấy bạn xứng đáng nhận được nhiều hơn từ người khác. Có khi nào bạn tĩnh tâm ngồi nhìn lại chính mình, thử hỏi mình là ai để có yêu sách đó? Thử hỏi mình đã làm được gì cho người khác, cho cuộc sống đang cưu mang và phục vụ mình lâu nay? Liệu đòi hỏi nhận về của mình có quá nhiều so với những gì mình đã cho đi?

Hãy sớm nhận ra rằng không ai nợ bạn bất cứ món gì, bạn sẽ cảm thấy thoải mái và không mong chờ điều gì từ bên ngoài, càng không thất vọng khi không được đáp ứng. Không ai phải có trách nhiệm yêu thương bạn. Đừng coi tất cả những gì bạn có là điều hiển nhiên mà không hề khởi tâm biết ơn. Có người chưa bao giờ biết mở miệng nói lời “cảm ơn” cũng không hề có biểu hiện gì của sự biết ơn, ngược lại còn than van, trách móc đủ điều. Nếu bạn làm thế, bạn sẽ đánh mất tất cả, vì bạn không còn xứng đáng để nhận gì. Những gì tốt đẹp không thuộc về bạn một cách mặc định, bạn buộc phải nỗ lực để xứng đáng với đặc ân đó.

Sở dĩ người ta yêu thương bạn vì nơi bạn có cái gì đó khiến họ hạnh phúc và thoải mái khi tương tác, thế là họ tự nguyện yêu thương. Khi hiểu rằng, những gì tốt đẹp người khác dành cho bạn, đó là do bạn đã xứng đáng được nhận những thứ đó, bạn có đủ lý do để tự hào về tình yêu thương, sự quan tâm ấy. Sự tôn trọng, quý mến của người khác dành cho bạn, thật ra là do chính bạn đã xây dựng nên. Điều này cũng có nghĩa, bao lâu bạn còn xứng đáng, là bạn còn sống trong tình yêu thương của mọi người.

Hãy để người khác đến với bạn bằng tình yêu thương tự nguyện chứ không phải tình thương “từ thiện” khi ở vào một vị trí nào đó trong mối quan hệ tình thân mà xã hội đã đặt để!

RẰM THÁNG GIÊNG

Dân gian có câu “Lễ Phật quanh năm không bằng rằm tháng giêng”. Ngày trăng tròn đầu tiên trong năm được coi là một lễ hội quan trọng bởi lẽ đây là thời điểm mọi người đặt vào tâm niệm bao lời ước nguyện, mong muốn một năm tròn đầy sự an lành, khỏe mạnh, no đủ, thịnh vượng và phát triển viên mãn như ánh trăng tròn kia. Thế nhưng, cầu nguyện đúng nghĩa là gắn vào tâm một “tự kỷ ám thị tích cực”, tạo một cú hích tâm lý, lập một niềm tin kiên định rằng bản thân mình phải sống và hành động để có sự viên mãn này. Nếu bạn muốn có một cuộc sống hạnh phúc, hãy coi sự mong muốn là khởi điểm, là động cơ, là niềm tin, là phương châm sống để tạo nhân an lành.

Cầu nguyện suông là “quái thai” của niềm tin Phật giáo. Cứ “khoán trắng” cho các bậc thần linh, trời đất và bản thân bạn không hề hướng đến sự bình an bằng những việc làm cụ thể và thiết thực của hành động, tư duy và lời nói thì đợi suốt kiếp bạn cũng không an, vì nó trái với luật nhân-quả.

Thay vì tin phước lộc tự dưng đến nhờ cầu nguyện, hãy tin luật nhân quả. Đây là sự thật của các sự thật, là tôn giáo của các tôn giáo, là chân lý không bao giờ thay đổi. Không gieo thì không có cái để gặt; không tạo nhân an lành mà muốn an lành là điều xưa nay chưa từng có!

CÁI HÒA

Sống ở đời, hãy tìm cái hoà trong các mối quan hệ. Nếu cố công tìm lấy sự chiến thắng thì cái giá phải trả lớn lắm! Có khi phải sống quãng đời còn lại trong trong áy náy và bất an. Hãy bình tĩnh suy nghĩ trước khi đánh đổi. Ai hiểu được kiếp người quý giá ra sao, ý thức được làm người hạnh phúc hơn bao loài khác thế nào sẽ biết cách sử dụng giá trị của con người một cách ý nghĩa nhất. Khi ấy, con người sẽ sử dụng năng lượng để sống hòa hợp thay vì dùng năng lượng ấy để gây hấn và tranh đấu.

ĐỪNG BỎ HÌNH BẮT BÓNG!

Mỗi người chúng ta sống giữa đất trời mênh mông với thời gian vô cùng không gian vô tận. Hiện tại ngay bây giờ, ngay ở đây là những gì đầy đủ nhất, nhiệm mầu nhất mà cuộc sống đã ban tặng.

Đừng nghĩ nhớ về quá khứ. Bạn thấy đó, nhìn về quá khứ, với những gì đã xảy ra, dù có đẹp như mộng, hạnh phúc như mơ, dù có làm bạn thỏa mãn đến tận cùng của hạnh phúc thế gian thì giờ cũng không còn; chính vì không còn thì chúng mới thành “quá khứ”, nếu còn kéo dài đến giờ, chúng được gọi bằng một cái tên khác là “hiện tại” rồi!

Đừng mơ tưởng tương lai. Sẽ không có gì chắc chắn khi tương lai còn ngoài tầm tay với, như áng mây trời thấp thoáng xa tít trên đỉnh núi còn mờ sương mai. Nhiều người tự cho mình là người biết lo xa nên ngồi mơ tưởng đủ thứ tốt đẹp, nhưng toàn là mơ ước viển vông treo tận ngọn cây! Thế rồi chống chế “ước mơ không tốn tiền, chuyện gì không mơ!” Liệu có ích gì khi dùng năng lượng và thời gian hiện tại chỉ có ở lúc này làm điều vô ích như vậy chứ?

Thời điểm giao thời trong dịp Tết thế này là lúc chúng ta ôn lại quá khứ để có bài học, chứ không phải nhắc lại để hâm nóng khổ đau, tiếc nuối hạnh phúc đã xa bay. Đây cũng là thời điểm để nhìn về tương lai tràn đầy hy vọng như một định hướng thực tế cần đầu tư ngay trong hiện tại, bắt đầu từ nơi bạn đứng, ngay từ bây giờ, chứ không phải viển vông ảo tưởng!

Hiện tại gói trọn bài học từ những thành công và thất bại, từ niềm vui cùng nỗi buồn trong quá khứ và mang đầy tiềm năng, sức khỏe và năng lượng dồi dào nhất cho cuộc sống phía trước ở tương lai. Hiện tại là tất cả! Hãy sống thật trọn vẹn với hiện tại nhiệm mầu, vì hiện tại chỉ có một mà thôi: đó là bây giờ và ở đây!

TẾT – NHÌN TỪ PHƯƠNG DIỆN TU TẬP

Tết Nguyên đán là thời điểm chuyển giao của năm cũ sau khi hoàn thành một chu kỳ thời gian bốn mùa để bước sang năm mới. Đây là ngày hội cổ truyền lớn nhất, lâu đời nhất, có phạm vi phổ biến rộng nhất trên khắp đất nước. Với tất cả mọi người ở mọi lứa tuổi, mọi giai tầng xã hội, từ thành thị đến thôn quê, từ miền Bắc đến miền Nam đất Việt, Tết là thời điểm vô cùng đặc biệt, quan trọng và thiêng liêng. Đây là lễ hội thể hiện nét đẹp trong đời sống văn hóa tinh thần của người Việt, thể hiện sự giao hoà giữa con người và con người cũng như giữa con người và thiên nhiên. Bên cạnh những giá trị nhân văn, đạo đức và thẩm mỹ trong lễ hội truyền thống này, dưới cái nhìn Phật pháp, Tết còn là cột mốc để nuôi dưỡng tâm linh trong pháp lành và điều này góp phần làm cho lễ hội truyền thống này càng thêm nhiều giá trị.

HỌC KHÔNG CÓ ĐIỂM DỪNG

Một cô dâu mới về nhà chồng khá vụng về việc bếp núc. Dù trước khi làm đám cưới, cũng có tham gia học một khóa nấu ăn ngắn ngày, nhưng rồi chẳng đâu vào đâu, vì những gì học được vẫn chưa có thời gian để thực tế. Người mẹ chồng thấy con dâu không giỏi nấu nướng, nghĩ con gái thời nay không giỏi nội trợ là chuyện bình thường, nên bà cũng thương mà thật lòng chỉ dẫn. Ấy vậy mà cô con dâu muốn lấy điểm trong mắt mẹ chồng, không muốn mọi người biết mình vụng về, cứ nghĩ đơn giản coi những chỉ dẫn trên mạng rồi theo đó làm. Thế là món nào cô cũng nói biết làm, biết nấu. Cuối cùng, đã hơn một tháng qua mà cô dâu mới lóng cóng chưa nấu được một món ăn nào cho ra hồn. Cô cứ biện hộ “con thấy họ chỉ dễ quá, mà sao bắt tay vào làm nó không giống vậy”. May mắn người mẹ chồng rất bao dung và thông cảm, nói “không sao, con cứ tập, cứ học rồi sẽ thạo. Cái gì không biết, cần mẹ giúp thì cứ nói”…

Ở đời, cái gì nửa vời cũng không đi đến đâu. Trong số những thứ nửa vời, biết nửa vời là cái nguy hiểm nhất. Khi bạn biết nửa vời mà chính bản thân bạn không ý thức điều này, tưởng “trạm trung chuyển” đã là bến đỗ, bạn sẽ mạnh dạn hành động một cách ngu xuẩn mà không e dè gì! Cho đến việc không có kết quả như mong muốn, vỡ lẽ ra thì mọi việc đã quá muộn màng, không còn cơ hội để sửa sai nữa rồi.

Vẫn biết vậy nhưng nhiều người vì sỉ diện hão nên muốn thể hiện một diện mạo hoàn hảo trong mắt mọi người. Thế là dù chỉ biết đại khái, nửa vời họ vẫn nhận bừa là biết. Đến khi “lỡ đường lỡ bột” thì họ lại biện hộ bằng nhiều cách để đẩy trách nhiệm về người khác hoặc đổ thừa cho hoàn cảnh. Một trái xoài chín thì vỏ nó tự chuyển sang màu vàng và cơm tự mềm, cho mùi thơm và vị ngọt. Nếu nhuộm màu cho vàng, nắn bóp cho mềm cơm thì trái xoài xanh ép chín kia cũng không thể nào cho mùi thơm và vị ngọt.

Không biết không có gì xấu, chỉ có không trung thực, che chắn bằng mọi cách mới là chướng ngại trên con đường học hỏi và tiến bộ của bản thân mà thôi! Khổng Tử từng dạy một câu rất hay “biết thì nói biết, không biết nói không biết. Đó mới thật là biết”. Mình cứ thật lòng, ai cũng thương quý và hết lòng chỉ dạy những chỗ chưa biết của mình. Thay vì vòng vo như vậy, bạn hãy mạnh dạn xác nhận mình có “biết” hay “không biết”.

Nếu biết đến nơi đến chốn, khi bắt tay vào việc là chỉ có làm, chỉ có hoàn thành và hoàn hảo mà thôi. Biết nửa vời mà cố chấp cho là đã “chín”, bạn dễ dàng làm cho người khác bực mình, không tin tưởng và nhiều hậu quả bi đát trở về với bạn như một sự phản hồi trung thực nhất về sự tắc trách của bản thân. Sự khoe mẽ mà ngôn ngữ bình dân gọi là “nổ” sẽ không giúp gì cho bạn, chỉ làm trò cười cho thiên hạ mà thôi.

Nếu không biết, cũng chẳng sao, ai mà chẳng có nhiều điều chưa biết. Bạn không cần phải giấu cái dốt của mình một cách khờ khạo như thế. Cứ thẳng thắn chấp nhận nơi mình đang đứng, chỗ mình chưa biết để còn được học hỏi, để có cơ hội thực tập và dần thuần thục. Cứ ảo tưởng như rót nước ngọt có ga mạnh tay, thoạt nhìn thì đầy ly, để tí xíu ga lắng xuống thì thực chất chỉ có tí xíu. Cách tốt nhất để sống thoải mái là hãy sống “thật” mà không phải cố gồng lên để bao bọc, che chắn bản ngã của chính mình.

Nếu không biết, hãy chấp nhận không biết là cách sống khôn ngoan và chân thật để còn có cơ hội học hỏi và để người khác thương mà tận tình chỉ bảo cho. Còn sống là còn học; còn học là còn tiến bộ và đây là cách tự tạo cơ hội cho mình mỗi ngày mỗi tốt thêm lên. Học là cả một quá trình không bao giờ có điểm dừng.

Mỗi ngày qua, sách đời lật sang một trang với bao bài học mới mẻ và bổ ích. Cuốn sách đời không bao giờ có trang cuối cùng các bạn ơi!

TỪ BƯỚC CHÂN ĐẦU TIÊN!

Cách đây không lâu, trong một lần về quê, tình cờ tôi gặp lại nhóm bạn học chung phổ thông. Qua thăm hỏi, tôi hiểu thêm về cuộc sống và công việc làm các bạn. Nói chung, một số bạn thì mất liên lạc, còn lại ai cũng ổn theo cách riêng của mỗi người. Trong câu chuyện, các bạn có nhắc đến một người bạn, thời cấp 3 học khá tốt. Sau khi tốt nghiệp đại học, cũng như bao người tốt nghiệp khác, bạn ấy xin đi làm. Thế nhưng, bạn ấy không chịu làm nhân viên thường mà muốn làm lãnh đạo vì bạn ấy học chuyên về quản lý! Thế rồi qua nhiều lần xin việc, chỗ nào bạn ấy cũng chê lương khởi điểm thấp, công việc nặng nhọc, tính chất công việc không phù hợp với những gì được đào tạo… nên ba năm sau, khi các bạn khác cùng tốt nghiệp đại học đã ổn định công việc, bạn ấy vẫn thất nghiệp và vẫn chưa “hạ chuẩn” và vẫn chưa thôi ảo tưởng: vào là làm sếp chứ không làm lính! Sau đó, các bạn cùng lớp bặt tin bạn ấy cho đến nay, không biết cuối cùng, bạn ấy làm công việc gì và cuộc sống ra sao…

ƠN ĐỜI, ƠN NGƯỜI…

Có lần chúng tôi đến thăm một ngôi nhà mới theo lời mời của gia chủ. Nhà mới, mọi thứ tiện nghi, khang trang. Chủ nhà dắt khách đi từng phòng, giới thiệu chức năng của mỗi nơi cùng cách bố trí đồ nội thất trong nhà. Sau khi giới thiệu xong một phòng, chủ mời khách sang phòng kế tiếp. Người chủ nhà đưa khách rời phòng mà không hề tắt đèn và quạt. Thế là một sư cô nhắc “tắt đèn quạt chú ơi” thì chủ nhà bảo “kệ đi sư cô, để cho sáng mát tí có sao. Không hết bao nhiêu điện đâu”. Tôi chợt nghĩ ra, đây không phải là người đầu tiên và là càng không phải người cuối cùng suy nghĩ theo hướng này. Đâu phải chúng ta có đủ tiền trả hóa đơn điện là chúng ta có quyền xài điện phung phí sao?

KHÔNG NÊN LO LẮNG!

Thường bạn hay lo lắng rất nhiều điều trong cuộc sống…

Lo lắng về tương lai, một thứ lo lắng không cần thiết nhưng “ngốn” rất nhiều năng lượng! Tương lai là một phương trời mịt mờ vô định, vậy mà chúng ta cứ lo lắng, dù rằng không thể nào can thiệp được…. Có lúc bạn dành quá nhiều năng lượng và thời gian để lo lắng cho rất nhiều chuyện trong tương lai nhưng rồi nó không xảy ra, bạn lại tự an ủi, biện hộ “kệ, dù sao lo vẫn còn hơn không”, mà vẫn không lý giải được cái “hơn” đó là gì! Ngày nào cũng có quá đủ nỗi khổ của ngày đó rồi, sao lại đeo mang thêm nỗi khổ lo lắng cho ngày mai khi không có gì là chắc chắn? 

Thường bạn hay lo lắng việc của người khác, khi bạn hoàn toàn không có khả năng can thiệp vào. Loại lo lắng vô lý này thường thấy xuất hiện ở cha mẹ khi nghĩ về con cháu. Các đấng sinh thành thường pha trộn tình cảm thương yêu và sự bất lực của mình đối với công việc của con cháu thành một thứ chẳng giúp được gì cho ai, đó là lo lắng. Cha mẹ lo lắng cho con dần thành một thói quen khó bỏ. Nếu được ai đó khuyên đừng nên lo lắng nữa, vì đó là chuyện của con cháu, cứ để tụi nó tự đương đầu, tự giải quyết, lo cũng không được gì… thì bạn sẽ nhận được câu trả lời: “người chứ phải gỗ đá gì mà không biết lo!” Tưởng tượng và suy diễn là thức ăn để nuôi dưỡng lo lắng trong trường hợp này để một việc nhỏ xíu cũng có thể trương phồng to như quả núi bóp nghẹt con tim!

Khi bạn cảm nhận rằng những người xung quanh đang kỳ vọng vào bạn nhiều hơn khả năng của bạn. Vì không muốn làm người khác thất vọng, bạn đang chịu một áp lực không nhỏ để trở thành mẫu người mà người khác muốn: bạn lo lắng! Thật vô ích khi làm như vậy, vì dù nhón chân vói tay, bạn vẫn không thể làm những điều ngoài khả năng vốn có của mình. Thêm nữa, bạn chọn cách sống để làm vừa lòng người khác, không phải sống cho mình, mà lại không đủ khả năng để làm điều đó, bạn tự chuốc lấy sự căng thẳng, bất an là điều không thể tránh khỏi.

Lo lắng những điều không mang lại cho bạn một giải pháp thiết thực chẳng khác nào như đang ngồi trên chiếc chiếc ghế bập bênh (rocking chair), thấy có đong đưa chuyển động, nhưng chẳng đưa bạn đi tới đâu cả! Lo lắng cũng giống một con chuột chạy trên bánh xe, cứ lòng vòng rồi cũng chẳng tới đâu. Có chăng, nó chỉ tạo nên một cảm giác ảo như thể đang chuyển động! Lo lắng không thay đổi bất cứ điều gì ngoại trừ làm cho bạn đau khổ.

Không phải chuyển động nào cũng đưa ta đi tới! Nếu sự lo lắng không giúp bạn tìm được giải pháp, nó sẽ khiến vấn đề của bạn tồi tệ hơn hoặc tạo thêm vấn đề khác cho bạn và tạo áp lực không cần thiết cho những người thân chung quanh.

Lo lắng chỉ cần thiết khi đó đồng nghĩa với sự lưu tâm và là biểu hiện tinh thần trách nhiệm của bạn đối với những việc bạn sẽ phải làm. Mà có chăng, cũng chỉ nên lo lắng ở mức vừa phải, đủ để tạo một cú hích tâm lý cho bạn có sự chuẩn bị chu đáo nhất trước khi bắt đầu việc đó mà thôi. Còn ngồi đó mà lo suông, lo “chay” những điều xa vời ở tận đâu đâu thì thật là uổng phí cuộc đời!

Những nghiên cứu về lo lắng đã chỉ ra những số liệu thống kê sau: 40% những lo lắng chẳng bao giờ xảy ra. 30% những gì ta lo lắng đã xảy ra rồi. 12% là những nỗi lo không cần thiết (ví dụ người khác nghĩ về bạn như thế nào) 10% là những điều nhỏ nhặt, không quan trọng (như việc lo ăn gì, mặc gì…), 8% những gì ta lo ngại thực sự xảy ra. Trong số đó 4% những âu lo xảy ra là ngoài tầm kiểm soát của mình và chúng ta không thể làm gì để thay đổi kết quả. Những nỗi lo này có thể bao gồm sức khỏe, chết của người thân hay một thiên tai nào đó. 4% những lo lắng còn lại là lo lắng về những điều mà chúng ta không thể hoặc nếu có, cũng rất ít sự toàn quyền kiểm soát và can thiệp.

Như vậy, trang bị những kỹ năng nhận định, xoay xở  và giải quyết vấn đề, giữ tâm bình thản khi đối mặt với thực tế hóa ra lại dễ chịu đựng hơn nhiều so với những nỗi lo lắng bạn tạo ra để tự hành hạ tâm mình! Dale Carnegie trong cuốn “Quẳng gánh lo đi và vui sống” khuyên chúng ta rằng “hy vọng điều tốt đẹp nhất, nhưng hãy chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất” là nghệ thuật để giảm thiểu những lo lắng không cần thiết vậy.

Nên nhớ: Lo lắng không làm vơi cạn những phiền toái của ngày mai, mà nó vắt cạn sức sống của ngày hôm nay. Lo lắng không thể lấy đi những phiền toái của ngày mai, nhưng nó lấy đi sự bình an của ngày hôm nay! 

TÌM CHỖ ĐỂ CẢM ƠN CHO ĐÚNG!

Ngày xưa, đức Phật dạy, chỗ lý tưởng nhất cho chư tăng ni ở là một nơi không quá xa khu dân cư đến mức cư sĩ Phật tử khó khăn mới tới được, cũng không nên ở quá gần nơi dân ở để đủ yên tĩnh mà tu học. Ở xứ mình, ban đầu, chùa chiền cũng được xây dựng theo tiêu chí này. Thế nhưng, khi “người sinh mà đất không sinh” đã khiến cho mọi chùa chiền dần gần nơi sinh sống của người dân hơn. Vì lẽ đó, chùa tôi đang ở, nơi thành phố đông dân nhất nước này, thì ở phòng cuối cùng dãy lầu cửa hướng ra mặt sau, thì lại là nơi gần dân nhất.

Âm thanh từ những sinh hoạt của bà con khu phố hai bên con hẻm và âm thanh rao hàng từ các xe bán hàng dạo dọc con hẻm cứ dội vào phòng. Tôi cũng đã dần quen với thứ âm thành này và không quan tâm đến, coi như đây là một thứ tạp âm như nhạc nền. Thế nhưng, thỉnh thoảng âm thanh với âm lượng lớn bất thường, cũng làm tôi phải bận tâm một tí.

Mới sáng nay, tôi nghe hai người hàng xóm gây lộn nhau, một người nói lớn tiếng: “Tôi cảm ơn cô, nhờ cô mà tôi tu được hạnh nhẫn nhục”… Sau đó, tôi không để ý nghe họ nói gì nữa, vì câu nói này nó choán lấy suy nghĩ trong đầu tôi …

Người nói câu ấy chắc là một Phật tử. Tất nhiên trong tình huống này, bạn nhẫn nhịn được là tốt, là tu. Thế nhưng, khởi tâm cảm ơn người chửi mình, liệu có ổn không? Nếu bạn đi vào một vạt cỏ may và bông cỏ ghim vào đầy hai ống quần, bạn ngồi đó kiên trì gỡ ra từng bông cỏ có đầu nhọn như kim may vào quần áo bạn một cho đến cái cuối cùng, liệu bạn có nên cảm ơn đám cỏ kia không? Nếu ở trong một tập thể mà bạn bị đì đọt vì lợi ích nhóm, vì bị ganh tỵ thì bạn phải nỗ lực và kiên nhẫn nhiều hơn. Thế nhưng, bạn phải có nghĩa vụ biết ơn những người không công tâm, công bằng và có ác ý với bạn sao?

Rõ ràng bạn học được tính kiên nhẫn khi làm sạch những bông cỏ may đan vào quần áo, hoặc học được tính nhẫn nhịn, bao dung khi tiếp xúc với người hàng xóm không biết điều, hay làm việc với người không công tâm. Thế nhưng, bạn không cần, và không nên có ý niệm biết ơn cỏ dại hay người hàng xóm kia hoặc người cộng sự nọ. Xét cho cùng, họ không hề có tấm lòng tử tế giúp bạn, tại sao bạn phải có nghĩa vụ biết ơn họ?

Khi khởi tâm biết ơn cũng là lúc trong lòng bạn đang rất trân trọng những gì bạn nhận được. Nếu biết ơn người hàng xóm quá quắt đang chửi mình, vậy chửi mắng người khác là hay, là đáng trân trọng và người đem đến điều ấy cho bạn cần được coi như người thi ân sao?

Trong những tình huống như vậy, bạn nên khởi tâm biết ơn cha mẹ: người cho bạn thân-tâm này để bạn có thể tiếp thu kiến thức và trải nghiệm cuộc sống. Bạn nên khởi tâm biết ơn các bậc thầy lành, bạn tốt đã chỉ cho bạn những kỹ năng để có thể sống bình thản trước giông bão cuộc đời. Bạn nên khởi tâm cảm ơn những người đã thành công nhờ nhẫn nhục và kiên trì mà bạn biết và coi đây là những bậc ân nhân đã cho bạn niềm tin và động lực để thực hành những hạnh quý này. Nói chung, bạn chỉ nên biết ơn những người đã góp phần đem lại sự lợi lạc trong tâm mình. Những người này đã nỗ lực tận tình giúp đỡ bạn, và với những gì họ làm cho bạn, họ đã dạy bạn nhiều bài học quý giá về sự kiên trì, lòng bao dung và cảm thông. Khi khởi tâm biết ơn những đối tượng này, cũng là lúc bạn biết trân trọng những gì họ dành cho bạn và mỗi lần như thế, các hạnh lành này được khắc sâu hơn trong tâm trí.

Do vậy, phải tìm đúng “địa chỉ” để biết ơn thì bạn mới là người biết tri ân đúng nghĩa và để có thêm nhiều lợi ích cho bản thân mình trong cuộc sống!

GIỚI THÂN HUỆ MẠNG THẦY CHO…

Trong nhà đạo, chúng ta thường dùng câu ‘Thầy là người cho chúng ta giới thân huệ mạng để tỏ lòng biết ơn của người đệ tử khi bày tỏ lòng mình đối với Thầy. Thế nhưng, đây không chỉ là những lời hoa mỹ được dùng trong các bài tác bạch, trong các sự kiện liên quan đến người Thầy của mình, mà hơn thế nữa, đây có phương châm sống, con đường sống và mục đích sống của mỗi một người đệ tử vậy.

“Giới thân” là dùng các nguyên tắc đạo đức để kết thành thân. Điều này có nghĩa là nhờ học hỏi Thầy qua gương sống động của bản thân Thầy (thân giáo), lời Thầy chỉ dạy (khẩu giáo) và tâm ý Thầy luôn mong mỏi người đệ tử thấm nhuần trong nếp sống đạo đức (ý giáo) mà người đệ tử ấy có giới tướng trang nghiêm, giới hạnh thanh tịnh.

“Huệ mạng” nghĩa là lấy trí tuệ làm đời sống của chính mình. Nói cách khác, mọi suy nghĩ, hành động và lời nói đều được vận hành dưới sự soi sáng của lý trí, của tuệ giác. Đó là nghệ thuật sống an lạc và hạnh phúc. Muốn làm được điều này, người đệ tử cần nghe nhiều, biết rộng, ý thức mạnh mẽ, huân tập dần dần để trí tuệ trở thành đời sống của chính mình. Tất cả những điều này có được là nhờ sự dạy dỗ, bảo ban, giám sát và hướng dẫn của Thầy vậy.

Một khi người đệ tử sống đúng theo tinh thần câu nói này có nghĩa là đã cảm nhận đầy đủ được ơn sâu nặng giáo dưỡng của Thầy, người đã nuôi chúng ta lớn lên bằng chất liệu của chánh pháp. Thầy là người cho đệ tử:

“Mặc thì áo giới ấm êm,

Ăn thì sữa pháp, cơm thiền nuôi thân” (NT. Huỳnh Liên).

Mỗi ngày thân và tâm người đệ tử được ướp đẫm hương vị bình an của đời sống đạo đức, của thiện lành, của yêu thương để rồi nguồn tâm an tịnh, trí tuệ tỏa sáng cho đệ tử theo đó hành động, nói năng và suy nghĩ sáng suốt, đem lại lợi ích cho mình và cho người.

Một khi người đệ tử sống đúng theo tinh thần câu nói này có nghĩa là khẳng định rằng thân mình được kết tinh bằng giới và cuộc sống của mình là hiện thân của trí tuệ. Nói một cách khác, dưới sự dẫn dắt của thầy, người đệ tử luôn thể hiện đạo phong, oai nghi tế hạnh, cách ăn nói, hành xử và suy nghĩ hoàn toàn phù hợp với những nguyên tắc đạo đức và cách sống, và cách xử  lý mọi vấn đề của mình luôn hợp lý, khế hợp lời Phật dạy, sáng suốt, đem lại hiệu quả tích cực trong cuộc sống.

Một khi người đệ tử sống đúng theo tinh thần câu nói này có nghĩa là luôn đặt mình dưới sự dìu dắt, nâng đỡ, định hướng của Thầy, chúng ta đang trên con đường hình thành giới thân huệ mạng ấy, với một lòng tin tưởng tuyệt đối vào người thầy tâm linh của mình. Như đức Tổ sư Minh Đăng Quang viết trong bài Chơn Lý “Hột giống”, tâm đang được thuần thục trong pháp thiện được ví như hột đã tượng hình trong vỏ trái, nhưng hột đó còn non, còn mềm thì chúng ta phải nương vào thầy để tự nuôi dưỡng hột cho đến lúc già, chắc, không hư hoại với thời gian.

Một khi người đệ tử sống đúng theo tinh thần câu nói này có nghĩa là ý thức được vai trò kế thừa, nhiệm vụ lớn lao thầy trao lại cho mình là mỗi người tự làm ngôi chùa di động chuyên chở đầy giới và tuệ, để tự thân an lạc và hạnh phúc, đồng thời và góp phần đem lại bình an và hạnh phúc cho người . Người đệ tử như vậy đã thừa kế thầy mình đúng theo tinh thần đức Phật dạy rằng “là đệ tử chân chánh, hãy thừa tự giáo pháp, không thừa tự tài vật” (Trung bộ kinh, kinh số 3: Thừa tự pháp). Gia tài Thầy để lại không phải là ngôi chùa vật chất mà nhiều người mê mờ tham đắm tranh nhau để làm chủ, mà đó là ngôi chùa tâm linh được xây bằng giới, định và tuệ. Đây là điều mong mỏi nhất của một người thầy ở những người đệ tử mà thầy đã vắt tim vắt óc, đem hết sức lực, thời gian và năng lượng để nuôi dưỡng trong suốt cuộc đời mình vậy!

Thầy già như chuối chín cây… Thầy là ngọn đèn đã dần hao gầy sau một thời gian dài thắp sáng soi đường cho đệ tử. Để thầy được thanh thản, an ủi tuổi già phần nào, hãy ướp tẩm thân tâm mình trong từng giây từng phút với giới và tuệ cho dần viên mãn, trọn vẹn “giới thân, huệ mạng”. Đệ tử làm được điều này thì các bậc thầy yên tâm khi “tre già” thì đã có “măng mọc” và lớp măng này mạnh khỏe, đủ sức để thay tre!

Một đời sống chánh niệm tỉnh giác, thuần thục giới để xâu kết đạo đức thiện lành thành thân, định hướng cuộc sống và xử lý mọi tình huống bằng tuệ là món quà quý giá nhất của người đệ tử trân trọng dâng lên cúng dường người thầy đã trọn đời cống hiến cho đạo pháp và đào tạo nên những người đệ tử là chúng ta vậy!

CHUYỆN CỦA MÌNH, TỰ LÀM MỚI CHẮC…

Lúc trước, tôi có đọc một câu chuyện thế này. Có con chim Chiền Chiện làm tổ trên một cánh đồng lúa mì non. Ngày ngày trôi qua, khi những thân lúa đã vươn cao thì bầy chim con mới nở ngày nào, đã lớn nhanh như thổi. Mẹ con quây quần hạnh phúc bên nhau. Rồi một ngày, khi lúa những ngọn lúa chín vàng đong đưa trong gió, bác nông phu và những người con thường ra đồng thăm lúa. Một hôm, lúa đã chín, bác nông phu cầm những bông lúa mẩy hạt (hạt no tròn) nặng oằn, nói với mấy người con “lúa này thu hoạch được rồi, để ít bữa lỡ mưa lớn bão to không kịp thu hoạch là hư hết. Chúng ta phải nhờ cả những người hàng xóm và bạn bè đến giúp cho chúng ta thu hoạch cho nhanh”.

Bầy chim Chiền Chiện con trong tổ ngay sát đó nghe vậy hết sức sợ hãi, vì chúng biết rằng chúng sẽ gặp nguy lớn nếu không kịp dời tổ trước khi thợ gặt đến. Khi chim Chiền Chiện Mẹ kiếm ăn trở về, lũ chim con nhao nhao kể lại cho mẹ những gì chúng nghe được.

"Đừng sợ, các con ạ, bác ấy nói vậy chứ chưa tiến hành đâu”, Chiền Chiện mẹ nói.

Vài ngày sau, khi lúa đã quá chín, và khi có gió lay động thân lúa, một loạt các hạt lúa rào rào rơi xuống đầu lũ Chiền Chiện con. Hôm đó, bác nông phu lại nói với mấy người con “nếu không gặt gấp đám lúa này, chúng ta sẽ thất thoát nhiều. Không được rồi. Ngày mai, cả nhà chúng ta đều ra đồng hết, không ai ở nhà, để gặt đám này cho rồi”.

Cũng như hôm trước, lũ Chiền Chiện con chỉ chờ Chiền Chiện mẹ về để kể  lại những gì chúng nghe ngày hôm nay. Nghe xong, Chiền Chiện mẹ bảo: “Thế thì mình phải dọn tổ đi ngay. Khi người ta định nhờ ai đó thì việc trì trệ, chậm chạp, chứ họ đã quyết định tự mình làm mà không trông nhờ vào ai khác nữa, thì chắc chắn là họ chẳng trì hoãn gì nữa đâu”.

 Cả nhà chim tíu tít lo bay tới bay lui dọn tổ đi ngay buổi trưa đó. Quả không sai, đến khi mặt trời mọc sáng hôm sau, bác nông phu và những người con ra đồng gặt lúa. Cả nhà Chiền Chiện đã di dời trước đó, chỉ để lại một cái tổ rỗng không.

Vậy đó các bạn. Việc của mình, mình phải chủ động nó mới thành, còn ngồi đó đợi người khác giúp thì không có gì chắc cả, lại thêm lo lắng, căng thẳng và bất an, vì quyền quyết định, lẽ ra là của mình, chúng ta đã giao nộp cho người khác! Ai biết tự quyết định đời mình, người ấy ở thế chủ động để quyết định nhiều thứ, kể cả hạnh phúc của đời mình! Còn nếu trông chờ vào sự giúp đỡ, nghĩa là thở bằng buồng phổi của người khác, thì không có gì chắc chắn, ổn định và bền vững cả.

Sự giúp đỡ của người khác, nên coi đó là một thứ gia vị, cho cuộc sống này thêm đậm đà, thêm hương sắc. Người khác có thể giúp chúng ta để công việc tốt hơn, hạnh phúc chúng ta trọn vẹn hơn, nhưng ỷ lại và chờ đợi nơi người khác, coi đó là yếu tố chính quyết định phần việc của mình thì cái chúng ta nhận lại được chỉ là thất vọng và khổ đau do chính mình tạo ra mà thôi!

Đừng quá lệ thuộc vào một ai đó trên cuộc đời này, bởi vì ngay cả cái bóng của bạn cũng bỏ rơi bạn khi bạn đi trong bóng tối!

Đừng mong chờ ai đó đem lại hạnh phúc cho mình! Đừng đặt chìa khóa hạnh phúc của mình vào túi người khác! Đơn giản là khi họ đi xa, hạnh phúc của mình cũng theo đó bay xa! Cũng đừng viển vông mở rộng cửa nhà mình, ngồi đó đợi một “tảng” hạnh phúc từ trên trời rơi xuống ngay cửa để chúng ta lăn vào nhà mà cất! Hạnh phúc là thứ chúng ta phải tự làm, phải tự xây mới có được vậy!

Hãy tự ra đồng, chịu lao động, chịu đổ mồ hôi, hãy nỗ lực và cần mẫn để tự gặt lấy mảnh ruộng cuộc đời của mình đi các bạn!

Đức Phật cũng nhiều lần nhắc nhở và khuyến khích “hãy tự làm ngọn đèn cho chính mình. Hãy nương tựa vào chính mình, đừng nương tựa vào ai khác” (Trường bộ kinh số 16: Đại bát Niết-bàn; Tương ưng bộ kinh, tập III, chương I, phẩm V, kinh Tự mình làm hòn đảo).

HÃY THA THỨ…

Tha thứ: nói thì dễ, ai ở trong cuộc mới thấy làm được là cực khó!

Tha thứ cho một ai đó cũng có nghĩa là bạn không phải đưa vào tâm những hiềm hận vốn không ở trong tâm mình từ trước. Để các “tế bào lạ” như sân hận xâm nhập vào tâm thì chúng sẽ gây nên u độc cho tâm, khó mà chữa trị cho lành.

Tha thứ, nghĩa là bạn độ lượng, khoan dung với lỗi lầm của người khác. Sau khi bị người khác làm tổn thương, việc cần thiết là cấp cứu cầm máu, chăm sóc vết thương của chính mình, hơn là cứ để vết thương đau đớn không hề can thiệp đến, mà cứ dõi theo người đã từng làm mình tổn thương, xem họ làm gì, sống như thế nào, lại tiếp tục làm tổn thương người khác nữa ra sao… Đức Phật từng dạy, người bị một người khác dùng cung bắn bị thương. Việc cần kíp là nhanh chóng rút mũi tên ra khỏi và chữa trị vết thương của chính mình. Nếu cứ theo tìm hiểu về người bắn cung, về mũi tên mà không lo rút mũi tên ra và chữa trị vết thương thì đó là người không khôn ngoan (Tiểu kinh Malunkya, Trung bộ kinh số 63). Giải pháp thứ nhất là cách hành xử của người biết tha thứ. Sẽ là người thiếu khôn ngoan nếu bạn chọn cách hành xử thứ hai. Hãy dùng thuốc tha thứ để sát trùng vết thương, để hỗ trợ cho cơ thể tạo kháng thể làm lành vết thương và có thể tăng khả năng đề kháng đối với những vi khuẩn rập rình chờ xâm nhập.

Khi chưa hoặc không thể tha thứ, tâm bạn trĩu nặng như đeo đá! Bạn hận, bạn thù, bạn ghét người đã từng làm mình tổn thương, cũng có nghĩa bạn cứ phải mang theo bóng hình của người đó trong tâm. Thương ai thì mang bóng hình người đó trong mọi lúc mọi nơi đã đành, ghét ai thì cũng è cổ ra mà mang hình bóng người đó cả khi thức lẫn khi ngủ! Cái gì cũng mang vác như vậy, tâm rất nặng nề. Do đó, rất có thể người gây ra tổn thương cho bạn khó khó có thể tha thứ được, họ không xứng đáng để được tha thứ, thì bạn vẫn cứ phải tha thứ cho tâm mình khỏe nhẹ, thanh thản khi đặt gánh nặng hận thù, giận hờn, trách móc xuống!

Vì lợi ích của bản thân, vì sự công bằng cho chính mình, đừng để bản thân bạn chịu thiệt thòi một cách vô lý, thì hãy tha thứ! Tha thứ là món quà bạn tự trao cho bản thân mình và cho người vụng về đã làm tổn thương bạn. Khi tha thứ, giận hờn, đau đớn… rơi lại sau lưng, bạn sống trong hiện tại với tâm thảnh thơi, nhẹ nhàng.

Nếu bạn thấy những điều vừa chia sẻ là đúng và logic, thì mỗi khi bị tổn thương, bạn hãy dùng cách quán chiếu như trên để soi vào tâm mình, dùng lý trí và chánh niệm tác động vào nhận thức, thái độ sống để có thể mở rộng lòng ra mà tha thứ. Tâm có khả năng mở rộng và uyển chuyển để được an toàn và bảo vệ với những tác nhân không tốt bên ngoài, đức Phật gọi là tâm “nhu nhuyến, dễ sử dụng”. Ai có khả năng làm cho tâm mình thuần thục như vậy, sẽ làm chủ được tâm và điều khiển theo ý muốn của mình để chế tác hạnh phúc, an lạc nhiều hơn trong cuộc sống.

Vì sự thanh thản của tâm, hãy tha thứ!

Vì đó là chìa khóa để mở cửa cho đau khổ ra đi, hãy tha thứ!

Vì đó là nguồn lợi ích và an lạc cho chính mình, hãy tha thứ!

Vì đó là món quà tặng quý giá cho mình và cho người, hãy tha thứ!

Vì đó là nơi bạn dừng lại không tạo thêm oán cừu với người khác, hãy tha thứ!

Vì đó là nơi bạn biết dừng lại để quán chiếu và sám hối những lỗi lầm xưa, hãy tha thứ!

Vì đó là dịp để bạn lùi lại một tí mà nhìn dòng nhân quả đang vận hành, hãy tha thứ!

Vì đó là cơ hội để bạn mở rộng lòng yêu thương, hãy tha thứ!

Vì đó là việc làm được người thiện lành đã làm và thường tán thán, hãy tha thứ!