Xu thế thời đại này là xu thế phát
triển của một nền vật chất ngày càng phong phú dồi dào. Trong cái phong phú ấy
cũng tạo cơ hội cho một môi trường “vàng thau lẫn lộn” với người làm ăn không
chân chánh. Hàng giả, hàng dỏm, hàng nhái tràn lan trên thị trường và khiến
cho người tiêu thụ thật sự bối rối. Ngay cả những người sành điệu trong mua sắm vẫn bị
lừa như thường. Cứ mua hàng giả mà phải trả giá hàng thật. Oan lắm nhưng biết
kêu sao cho thấu trời!
Thử hỏi làm sao phân biệt được khi
giả và thiệt giống nhau về mẫu mã, nhãn mác, hình thức, tất tần tật mọi thứ giống
nhau. Chỉ có một cái khác nhau: đó là chất lượng mà chỉ khi nào người tiêu dùng
đem về sử dụng thì mới biết. Biết thì việc đã rồi. Đem mặt hàng bị lừa ra so với
hàng thật may mắn mua được trước đó, vẫn không thể nào phân biệt được. Nhức đầu
chứ không phải chuyện đùa đâu!
Thời nay người ta khéo giả lắm.
Khoai tây có nguồn gốc Trung Quốc chở về tận Đà Lạt, lấy đất Đà Lạt bôi lên rồi
chở đi các nơi tiêu thụ, làm sao người dân phát hiện ra? Dầu pha, dầu trộn đem
về tận lò ép dầu, đổ hẳn vào lò để thấy dầu từ trong máy chảy ra! Ai đến tận
nơi với hy vọng mua được dầu nguyên chất cũng bị lừa như thường. Chung quy, kiểu
gì cũng bị lừa, lừa khắp nơi nơi, lừa hết mọi người dưới vỏ bọc hoàn hảo.
Mua hàng giả, về dùng cũng ức,
nhưng xài xong rồi, cục ức cũng đi theo. Thế nhưng, giả trong quan hệ tình người
là vết thương kín đau dai dẳng âm ỉ. Thà như vết thương hở toét miệng rách da
lòi thịt ra vậy mà nhanh lành hơn. Đằng này, đạo đức giả là vết thương kín làm
tổn thương ghê gớm, mà lại khó lành. Chính cái lớp da mỏng manh che vết thương ấy,
cái gọi là “lịch sự”, “đãi bôi”, “xã giao” ấy nó giết chết tình người, tâm người
và con đường làm người của biết bao sinh vật đang được gọi là “con người”!
Đạo đức giả là giả vờ tử tế để phô trương những
hành động tốt, làm ra vẻ đối xử tốt với
người khác nhưng thực tâm lại đi hãm hại người đó. Đạo đức giả là trước mặt thì
tử tế lắm, sau lưng thì “đánh nguội” thường xuyên. Trong bóng đá, đánh nguội là
hành vi không hề đẹp và có khi phải nhận
thẻ đỏ rời sân nửa chừng ah nghen!
Tôi không dám hồ đồ nhận mình là đạo đức, nhưng đạo đức giả
thì không. Tôi vẫn thích cách sống có sao thể hiện vậy mà Phùng Quán viết trong “Lời mẹ dặn” rằng “yêu
ai cứ bảo là yêu, ghét ai cứ bảo là ghét”. Từ bé, tôi đã có cách sống cương
trực như thế. Mặc dù cách sống này đem lại cho tôi nhiều phiền toái, nhưng cho
đến bây giờ, tôi chưa bao giờ hối hận.
Tôi nhớ lúc tôi học lớp 2, có một bạn
trên đường đi thăm người bà con, tiện đường, ghé vào nhà tôi chơi. Gặp bạn, tôi
mừng lắm, dù chúng tôi mới gặp nhau trên lớp khi sáng. Thế là hai đứa chơi với
nhau. Thấy nhà tôi có cây chanh giấy đang ra trái rất nhiều (thời ấy, ở quê tôi
vẫn ít người trồng loại cây này), bạn ấy hái 2 trái chanh sắp chín nhét vội vào
túi quần, nhưng chẳng may tôi thấy. Tôi làm thinh. Sau vài phút, bạn tôi chào mẹ
tôi về, rồi chạy đi. Không nghe bạn đề cập gì đến 2 trái chanh, tôi đuổi theo
kéo lại cho bằng được với lý do duy nhất “mày phải trở lại nhà tao xin mẹ tao
rồi mới được đem 2 trái chanh đi, mẹ tao có ở nhà mà mày làm vậy là hái trộm”. Bạn
mắc cỡ, không chịu quay lại. Tôi nói nếu vậy, mai tôi lên trường thưa với cô
giáo. (Hồi đó, đứa nào cũng sợ cô giáo lắm). Thế là bạn tôi miễn cưỡng trở lại
nhà tôi xin lỗi về việc hái 2 trái chanh. Mẹ tôi hái thêm cho bạn 5 trái nữa.
Tôi nói “tao không phải quý 2 trái chanh, mà chưa xin thì không được lấy.
Chuyện này tao với mày biết thôi”. Bạn tôi ra về. Tôi muốn giữ kín câu chuyện
vì nghĩ trong việc này bạn sai, tôi đúng và giữ kín để bạn không xấu hổ với
người khác. Ấy vậy mà bạn tôi lại nghĩ khác, bạn ức vì việc đó, cho là tôi quá
đáng, bạn không sai. Thế là ngày mai, tôi lên lớp, bạn bè to nhỏ, có đứa nói
thẳng luôn, tại sao tôi làm thế với bạn. Tôi thật ngạc nhiên và chấp nhận sự
phiền phức do mình gây ra này mà không hề xem đó là một tai nạn. Tôi tiếp tục
sống theo cách đó đến giờ.
Với cách của mình, trong cuộc sống, rắc rối tôi gặp cũng nhiều, người không ưa mình càng
nhiều hơn, nhưng tôi cảm thấy lòng bình yên lắm, khi không “xi mạ” cho mình một
cái lớp áo đạo đức giả nào. Những người diễn viên sau khi hoàn thành vai diễn trên sân khấu,
rời ánh đèn và âm thanh rộn ràng, họ cũng về nhà và phải tẩy trang để mặt mộc
chứ. Những người đạo đức giả cũng sẽ có lúc phải “về nhà”, đời thế nào cũng cho
họ đủ thời gian để tẩy trang và sống với con người mộc để cảm nhận đầy đủ những
việc họ làm chứ nhỉ?! Luật nhân quả vẫn vận hành mãi mãi; thời gian đi tới chứ đâu có đi lui bao giờ.
Cùng với những thói ích kỷ, đố kỵ, xu nịnh, a dua, thói đạo
đức giả là một thói xấu đang hoành hành ăn mòn mối quan hệ giữa con người và
con người. Nó làm mất dần vẻ chân thực của đời sống xã hội và dần làm băng hoại
đời sống đạo đức từ cá nhân cho đến cộng đồng. Thói đạo đức giả có mặt ở khắp
mọi nơi, mọi chốn. Ghê tởm nhất là những người mang bộ mặt quân tử mà đằng sau
đó là thủ đoạn, nhỏ nhen. Những lúc mình lên bờ xuống ruộng, họ cũng hè nhau
đánh hội đồng, mà sau đó giở trò an ủi, thông cảm. Hẳn họ quên rồi sao? chính
họ cũng đã “ủi” mình trước đó mà may sao, sau chao đảo mình cũng lấy lại thăng
bằng, giờ thì “an” cái nỗi gì. Nếu họ chỉ “ủi” mà không “an”, xem ra còn dễ chịu, vì dù sao, chuyện gì đến, rồi cũng qua đi, mình sẽ bấm nút cho qua nếu họ không quay lại bày trò nhân nghĩa, cảm thông.
Như trên đã nói, phải thừa nhận một điều, thói đạo đức giả
rất khó phát hiện. Mà khi phát hiện ra, đúng là đến giai đoạn 3 bệnh “ung thư mối
quan hệ”, hết thuốc chữa! Người thẳng tính, muốn mọi thứ rõ ràng, làm việc có
tính nguyên tắc thì rất dễ thấy và dễ bị lên án vì họ cho là khó chịu. Nhưng
buồn thay, thói đạo đức giả lại vẫn thường chung sống với cộng đồng một cách…
vui vẻ, ai cũng biết mà họ ngầm chấp nhận nhau. Cho đến một ngày, nó di căn
khắp trong mọi cách thể hiện trong mối quan hệ, thế là đến giai đoạn 3. Con
người dễ bị thói đạo đức giả dối lừa là bởi cái mặt nạ giả nhân giả nghĩa của
nó. Với vẻ bề ngoài, đạo đức giả cũng phô diễn vẻ đẹp của nhân cách, cao thượng
trong đối xử, thấu cảm trong chia sẻ. Vì vậy, những người đã xi mạ này dễ chiếm
được sự đồng cảm của số đông. Đây là thức ăn nuôi sống thói đạo đức giả trong
xã hội.
Biết giả, ngán giả, mà cứ gặp giả. Thôi thì cứ tìm một góc
nào đó xin chút không khí thừa để hít thở đi thôi!
