GIÁO DỤC CON TIM

Vancouver, British Columbia, Canada, ngày 21 tháng 10 năm 2014

Sau một cuộc hành trình dài từ Ấn Độ sang Nhật, đức Dalai Lama đến Vancouver. Đây là lần thứ tư Ngài ghé thăm thành phố này. Sự có mặt của Ngài tại trường John Oliver là buổi gặp mặt công chúng đầu tiên của Ngài trong chuyến thăm lần này. Ngài tiếp xúc với học sinh ở hai lớp học tại đây.

Lớp đầu tiên là lớp học sinh nhỏ tuổi, tham gia thảo luận về đề tài biết ơn. Ngồi vòng tròn, mỗi một em đều phát biểu về một cái ơn nào đó mà em đã thọ nhận. Khi được hỏi, sự biết ơn giúp gì trong cuộc sống của mình, ngài Dalai Lama nói “lòng biết ơn là cách bạn thể hiện mối liên hệ với người khác”. Ngài cũng đồng thuận với ý kiến của giáo viên rằng hạnh phúc đem lại niềm vui và giúp chúng ta cảm thấy bình an đối với người khác.

Lớp học thứ hai gồm những học sinh lớn tuổi hơn. Nhóm học sinh này được yêu cầu quan sát một bạn đang được giám sát để theo dõi về sự chú ý và chức năng của bộ não. Một học sinh giải thích rằng, cứ một lần cố gắng chú ý trở lại, bạn này lại kích hoạt các nơ-ron não. Khi được hỏi làm thể nào để có thể duy trì sự tập trung và an lạc mỗi ngày, đức Dalai Lama đáp:

“Khi một chiếc máy bay hạ cánh, hàng ngàn bộ phận và quy trình tham gia vào quá trình này. Tương tự như vậy, chúng ta có những cảm xúc trong tâm, nhiều cảm xúc gây phiền toái cho ta, nhưng một số cảm xúc khác thì có ích. Để duy trì tâm an tịnh, chúng ta cần tìm hiểu tâm và các cảm xúc vận hành như thế nào, chúng ta cần một bản đồ của tâm. Chúng ta có thể sử dụng kiến thức ấy để áp dụng cho tâm. Một khi chúng ta cảm nhận được những bức bách và sân giận khuấy động sự bình an của tâm thế nào, chúng ta có thể vận dụng các phương tiện hóa giải chúng. Những cảm xúc gây phiền nhiễu nguy hiểm cho sự bình an của tâm, chúng đem lại cho ta sự căng thẳng và làm cho huyết áp cao. Chúng gây khó ngủ và chập chờn mộng mị. Về lâu về dài, lo sợ và sân giận ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Tệ hơn nữa, nếu tâm chứa đầy những cảm xúc tiêu cực, chúng ta không thể nào có bạn bè. Để có thể kết bạn, chúng ta cần sự tin tưởng, và tin tưởng thì liên quan đến tình yêu thương.”

1400 học sinh, giáo viên và phụ huynh tập trung tại sân vận động của trường để nghe ngài Dalai Lama thảo luận về giáo dục con tim, đối tượng chính là học sinh. Ngài chỉ ra rằng để có một đời sống hạnh phúc, không cần phụ thuộc vào sự giàu có hay phải xuất thân từ một gia đình danh giá. Ngài nói, tiền bạc và quyền lực thường đem lại cho những người sở hữu nó sự lo lắng và căng thẳng.

“Đây đã là ở thế kỷ 21 rồi, những rắc rối và bạo động chúng ta thấy quanh ta không chỉ do con người tạo ra, mà là do con người có học thức tạo ra. Điều này cho thấy, nền giáo dục hiện tại của chúng ta thiếu đi các nguyên tắc đạo đức. Làm thế nào để giới thiệu các nguyên tắc đạo đức? Đừng mong chính quyền có thể làm điều này, cả Liên Hiệp Quốc cũng không thể. Tôn giáo cũng có thể giúp phần nào, nhưng làm sao có thể kham nổi hết 7 tỷ người đang sống trên thế giới? Cách duy nhất có thể làm được việc này là thông qua giáo dục. Tuy nhiên, hầu hết giáo dục hiện tại tập trung vào giá trị vật chất, không quan trọng những giá trị bên trong. Đây là điều chúng ta cần thay đổi.”

Điều quan trọng nhất trong chương trình này là không nhất thiết tập trung vào sự khác nhau của chúng ta trong các nền văn hóa và ngôn ngữ, mà là sự đồng nhất phổ quát, chung nhất của nhân loại, với cảm giác rằng tất cả chúng ta đều chung một gia đình nhân loại.  Ngài giải thích rằng, ngài đã nói chuyện với các nhà khoa học, các chuyên gia y khoa và chuyên gia nghiên cứu não bộ, và bây giờ những người này đã đưa ra chứng cứ cho thấy, sự rộng lượng có thể làm giảm căng thẳng, ổn định huyết áp và đem lại sự an tịnh nội tâm. Đồng thời, các chuyên gia này cũng ghi nhận rằng sợ hãi thường trực, sân giận và nghi ngờ làm suy yếu dần hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Khi được hỏi về vài trò của kiên nhẫn, ngài Dalai Lama nói rằng, với trí thông minh tuyệt vời của con người, chúng ta có thể hiểu được rằng, tất cả chúng ta sống phụ thuộc vào nhau. Như vậy, sự kiên nhẫn và tha thứ có chức năng bảo hộ quyền lợi của chính mình. Có một em học sinh hỏi người mẹ có vai trò quan trọng như thế nào đối với chúng ta, ngài lấy kinh nghiệm của bản thân để nhấn mạnh tầm quan trọng của tình yêu thương đối với việc nuôi dưỡng mối quan hệ lành mạnh. Giáo sư Kim Schonert-Reichl nhấn mạnh, các chứng cứ khoa học ghi nhận rằng, khi có tinh thần giúp người một cách tự nguyện, nguy cơ các bệnh tim mạch giảm đi. Như vậy, giáo dục con tim sẽ hỗ trợ cho sức khỏe cơ thể, nhất là tim. Ngài Dalai Lama đồng ý, nói rằng:

“Tâm từ đem lại lợi ích cho cơ thể vật lý của mình, trong khi đó, sân giận và phiền toái có hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, cũng quan trọng như giữ vệ sinh thân thể và duy trì sức khỏe của thân, để có được tâm khỏe mạnh, chúng ta cần học cách giữ cho cảm xúc trong sạch.”

Cuối bài thảo luận, ngài Dalai Lama nhấn mạnh, trong khi công việc của ngài là đến để nói chuyện, còn những gì trường ở British Columbia đang cố gắng áp dụng lời ngài nói một cách hiệu quả thật sự gây ấn tượng tốt với ngài.

Khi tham dự buổi tiệc trưa với 300 nhà lãnh đạo cộng đồng, cũng như thành viên ban quản trị và các nhà tài trợ Trung tâm Dalai Lama, được tổ chức Lift the Children, đức Dalai Lama được mời trao ba phần thưởng nhân đạo. Trong bài phát biểu ngắn của mình, ngài Dalai Lama nói:

“Các huynh đệ thân mến, hôm nay, tôi sẽ trao phần thưởng cho ba con người tốt. Bây giờ là đã đến lúc, khi hệ thống giáo dục của chúng ta phần nhiều hướng về mục tiêu vật chất thực dụng và ít quan tâm đến tình yêu thương nhân loại. Tham nhũng và coi thường người khác rộ lên vì thiếu đi các nguyên tắc đạo đức và tôi tin chắc rằng chúng ta có thể sống chân thật, trong sạch mà không hề giấu giếm gì. Cảm giác quan tâm đến sự bình an của người khác là nguồn tuyệt vời nhất đưa đến sự an tịnh nội tâm, và nếu bạn tin ở một đấng tối cao, thì đây là cách tốt nhất phụng sự đấng thiêng liêng của bạn.”

Ngài nói rằng, cách để phát triển an tịnh nội tâm là thông qua thiền định, bắt đầu với việc nhận ra rằng, kẻ phá hủy sự an tịnh nội tâm không phải là kẻ thù nào ở bên ngoài, mà nó ở ngay bên trong chúng ta. Do đó, giải pháp cũng cũng phải ở chính bên trong chúng ta mà thôi. Tuy nhiên, Ngài cảnh báo rằng, sự thay đổi bên trong không thể nào diễn ra nhanh chóng giống như ta bật công-tắc đèn, mà cần thời gian dài hằng tuần, hằng tháng, thậm chí hằng năm để làm việc này. Khi được hỏi điều quan trọng nhất để dạy trẻ em là gì, ngài trả lời:

“Hãy thể hiện tình yêu thương chúng”.

Khi có người hỏi, làm thế nào để có thể đem lại sự hòa bình cho thế giới có nhiều bạo động này, ngài thừa nhận rằng, điều này quả là rất khó, và ngài nói không mong có thể nhìn thấy một thế giới thật sự hòa bình khi Ngài còn sống, nhưng ngài hy vọng  sự hòa bình ấy sẽ đến trong tương lai.

Ngài trao ba phần thưởng cho ba người được xem là điển hình cho tinh thần nhân đạo đã làm thay đổi cuộc đời họ. Đó là Frank Giustra, John Volken và Djavad Mowafaghian. Cả ba đều trân trọng đón nhận phần thưởng được ngài Dalai Lama tận tay trao tặng.

Vào buổi chiều, trước cử tọa gần 3000 người, ngài thảo luận về Khoa học giáo dục con tim. Khi ngài vừa tiến vào hội trường Trung tâm hội nghị Vancouver, các em từ Học viện âm nhạc Saint James hát những bài chào mừng. Fiona Douglas-Crampton giới thiệu chủ đề chính là “Về với nông thôn”. Cô nêu ra năm gợi ý hướng dẫn thảo luận chủ đề này: hòa hợp với người khác, thương yêu và tử tế, giải quyết vấn đề trong hòa bình, cảm thấy tĩnh lặng và an ổn và tỉnh táo và năng nổ. Geoff Plant giới thiệu ngài Dalai Lama và mời ngài nói về làm thế nào để giáo dục con tim đưa đến hạnh phúc. Ngài bắt đầu:

“Các huynh đệ thân mến, đừng nghĩ tôi là một người đặc biệt, cũng không phải người xa lạ. Hãy nhớ lại khi chúng ta còn nhỏ, ta không quan tâm về nền tảng hay vị trí xã hội của người khác. Chỉ có cảm giác thương yêu là quan trọng đối với ta mà thôi. Khi lớn lên, quan niệm sống đơn giản này dần xa vời hoặc dường như không mấy phù hợp nữa. Chúng ta đặt nặng đến sự khác nhau giữa chúng ta, mà thật ra, cái này chỉ là thứ yếu.”

“Không ai trong chúng ta muốn rắc rối hay khó khăn, thế mà chúng ta bị phiền toái chủ yếu là do tự mình tạo ra. Chúng ta sử dụng trí thông minh của mình và các nguồn nguyên liệu để tạo ra vũ khí giết người hàng loạt, điều này chỉ đem đến đau khổ mà thôi. Ý niệm giải quyết vấn đề bằng bạo lực đã lỗi thời rồi. Rốt cuộc rồi những người vô tội, phụ nữ, trẻ em, chịu khổ nhiều nhất.”

“Chúng ta phải nhận ra rằng tất cả chúng ta sống trong một thế giới tương duyên phụ thuộc lẫn nhau. Cái gì ảnh hưởng đến người khác cũng có nghĩa là ảnh hưởng đến chúng ta. Ví dụ, khí hậu thay đổi, không tôn trọng biên giới quốc gia. Và nếu chúng ta không quan tâm đến 7 tỷ người đang sống, ta sẽ không nghĩ họ là một phần của mỗi một gia đình. Làm thế nào để chúng ta vượt qua sự thờ ơ vô cảm này? Bằng luật pháp, qua truyền thông hay xuyên qua tôn giáo? Tình cảm yêu thương, một tình cảm cộng đồng và cảm giác quan tâm người khác không còn là cái gì đó xa xỉ nữa. Những thứ này sẽ cứu lấy nhân loại. Nguồn hạnh phúc tột cùng nằm bên trong chúng ta, sự an tịnh  nội tâm giúp chúng ta thanh thản, cải thiện sức khỏe và làm cho gia đình và cộng đồng hạnh phúc hơn.”

Tamara Vrooman, giám đốc điều hành ngân hàng Vancity phát biểu về vai trò của cộng đồng thương gia trong việc phát triển tình thương yêu, nêu thắc mắc tại sao con người có khuynh hướng áp dụng các giá trị khác nhau vào đời sống của họ ở nhà cũng như tại công sở. Ngài Dalai Lama trả lời rằng, sở dĩ có điều đó vì trong xã hội, con người quá chú trọng đến vật chất mà không quan tâm đến sự phát triển nội tâm. Ngài nhấn mạnh rằng, đẩy mạnh việc quan tâm đến sự giàu có của người khác là cách tốt nhất để đem lại lợi nhuận cho mình.

Peter Senge, người viết sách và giảng dạy về đào tạo lãnh đạo hỏi làm thế nào để phát triển tâm từ ở phạm vi rộng hơn. Ngài Dalai Lama trả lời rằng, muốn vậy, chúng ta cần nuôi lớn sự tôn trọng về cái chung nhất của nhân loại, cảm giác rằng tất cả chúng ta đều thuộc về một gia đình nhân loại mà thôi. Điều này thật cần thiết và cấp bách, bởi vì thường thì khi chúng ta hiểu ra sự tàn phá môi trường gây nên những hậu quả nghiêm trọng thì đã quá trễ, không thể nào dừng lại được. Chúng ta cần đến giáo dục và chúng ta cần hạnh phúc, cũng như chúng ta cần không khí trong lành.

Hội thảo khép lại với Lời cảm tạ của ban tổ chức, hứa hẹn rằng British Columbia sẽ là nơi đầu tiên thực hiện lời khuyên của ngài Dalai Lama về việc giữ thăng bằng giữa khối óc và con tim trong hệ thống giáo dục. Tiếp đó, tiếng hát của học sinh Học viện âm nhạc Saint James lại vang lên.
Nguồn:http://www.dalailama.com/news/post/1175-education-of-the-heart