Hôn
trầm là trạng thái nặng nề của cơ thể và mờ tối của tâm thức, kéo ta vào tâm
trạng uể oải, lừ đừ và chán nản. Đây là một tâm lý tiêu cực, trầm nịch làm
chướng ngại sự tu tập thiền định cũng như trong sinh hoạt đời thường. Khi người
đang ở trong trạng thái dã dượi, bần thần, ngầy ngật thì tâm trí trở nên lờ đờ,
thiếu sinh khí, nặng nề với sức ỳ tâm lý không hề nhỏ. Do đó, chúng ta có thể
hiểu người bị hôn trầm chế ngự như thể đang bị giam vào một phòng tối, chật
chội, không thể di chuyển tự do, trong khi bên ngoài là trời đầy nắng sáng. Trong
khi hành thiền, nếu bị hôn trầm, hành giả có cảm giác lười biếng, niệm rời rạc,
yếu ớt và từ đó có khoảng trống cho sự ngủ gục xen vào trong lúc thực hành thiền
mà hành giả phải tìm nhiều cách “vật lộn” với cơn buồn ngủ! Do vậy, chế ngự và
chuyển hóa những trạng thái u ám, nặng nề của hôn trầm là việc cần thiết đối
với mỗi con người chúng ta, nhất là người đang nỗ lực ứng dụng lời Phật dạy vào
đời sống thực tế của mình để có an lạc, hạnh phúc trong hiện tại và tương lai.
